68 راه اثبات شده برای افزایش قدرت مغز
همان طور که جسم خود را با تحرک میپروریم، برای افزایش قدرت ذهن هم باید مغز را ورزش دهیم. شاید این جمله را شنیده باشید که اگر از چیزی استفاده نکنی، آن را از دست خواهی داد. بسیاری از محققان نیز براین باورند که این جمله برای ذهن صدق میکند.
این روزها تعلیم و پرورش مغز بسیار متداول شده است و از روشهای فراوانی برای بالا بردن هوش و افزایش قدرت ذهن استفاده ارائه میشود. برخی از روانشناسان معتقدند که این روشهای بیتأثیر هستند ولی مطالعات زیادی هم نشان میدهند که بعضی از تمرینات میتوانند برای سلامت مغز مفید باشد.
پژوهشگران یک آزمایش گسترده با بیش از ۲۸۰۰ شرکتکننده بالای ۶۵ سال انجام دادند. در این آزمایش شرکتکنندگان به سه گروه تقسیم شدند و به افراد هر گروه یک نوع خاص از تمرینات ذهنی داده شد. گروه اول در زمینه سرعت پردازش تمرین داده شدند. گروه دوم در زمینه افزایش قدرت حافظه و گروه سوم در زمینه استدلال.
نتایج این آزمایش نشان داد تمامی شرکتکنندگان در مدت پنج سال پس از آزمایش، از کاهش قدرت ذهن ناشی از کهولت سن در امان ماندند. نکته جالب اینجا بود که شرکتکنندگانی که از نظر سرعت پردازش تمرین داده شده بودند، بیش از دیگران افزایش قدرت مغز داشتند. پژوهشگران دلیل احتمالی این موضوع را وجود داشتن طیف وسیعتری از فعالیتهای ذهنی در این نوع تمرینات میدانند.
به هر حال حفظ قدرت مغز با افزایش سن اهمیت بیشتری مییابد اما خوشبختانه انعطافپذیر بودن مغز اجازه تغییر و رشد آن را به انسان میدهد؛ حتی در سنین بالاتر. زمانی که شما چیز جدیدی یاد میگیرید شبکه عصبی مغز شما تقویت شده و این موضوع موجب افزایش قدرت ذهن شما میشود.
حالا میخواهیم چند تمرین جهت تقویت ذهن به شما معرفی کنیم. تمرینات سادهای که با کمترین هزینه میتوانید آنها را انجام دهید. این بازیهای فکری برای باهوشتر کردن شما طراحی نشدهاند اما با انجام منظم آنها، میتوانید پس از گذشت مدتی قویتر شدن ذهن خود را احساس کنید.
۱- عقل سالم در بدن سالم
اگر میخواهید از ذهن خود مراقبت کنید اول باید به مراقبت از بدن خود بپردازید. مطالعات نشان میدهند که در طول زمان، افرادی که از بدن خود مراقبت کرده، ورزش میکنند و غذای سالم میخورند؛ از بهره هوشی بالاتری برخوردارند. ورزش میتواند شما را باهوشتر سازد و از مغز شما در برابر افت حافظه ناشی از پیری محافظت کند.
پژوهشگران در سال ۲۰۱۳ تحقیقی را منتشر کردند که در آن تأثیر رفتارها و عادات ۲۳۰۰ مرد بر روی قابلیت شناختی و قدرت ذهن آنها در طی ۳۰ سال بررسی شده بود. درنتیجهی این بررسی مشخص شد که افرادی که زندگی سالمی را در پیش میگیرند، به ورزش میپردازند، غذاهای سالم میخورند و سیگار نمیکشند؛ ۶۰ درصد کمتر از دیگران در پیری به زوال عقل دچار میشوند.
پس اگر شما میخواهید قدرت ذهن خود را افزایش دهید، ابتدا به سلامت جسمانی خود توجه کنید. به پیادهروی بروید، سبزیهای تازه در رژیم غذایی خود بگنجانید و سعی کنید عادتهای مخربی مانند نوشیدن مشروبات الکلی و مصرف سیگار را ترک کنید. بعضی از این موارد ممکن از بقیه سختتر باشد اما در سالهای آیند مغز شما از شما تشکر خواهد کرد.
۲- نقشه شهر خود را بکشید.
خیلی از افراد ادعا میکنند که محل زندگیشان را مثل کف دست بلدند و با چشم بسته هم میتوانند در خیابانهای شهرشان قدم بزنند. خوب بیایید از این موضوع یک چالش ذهنی بسازیم. یک قلم و کاغذ بردارید و سعی کنید نقشه شهر یا محله خود را از حفظ بکشید. البته بدون تقلب!
زمانی که یک بار این کار را انجام دادید، حاصل کار خود را با یک نقشه واقعی مقایسه کنید. قطعاً از دیدن جزئیاتی که فراموش کردهاید متعجب خواهید شد. اگر این کار را به آسانی انجام دادید سعی کنید نقشه یک منطقهای که کمتر با آن آشنایی دارید را در ذهن خود به تصویر بکشید. مثلاً نقشه استان یا کل کشور یا شهری که مدت کمی در آن زندگی کردهاید. این تمرین نواحی مختلفی از مغز را فعال میکند و در افزایش قدرت ذهن شما بسیار مؤثر خواهد بود.
۳- چیزهای جدید یاد بگیرید.
تمرینات فکری همواره با کمی سختی و مرارت همراهند. محققان معتقدند که چالشهای پیچیده و تمرینات دشوار بیشترین تأثیر را بر روی ذهن میگذارند. یادگیری چیزهای جدید یکی از راههای محافظت مغز میباشد.
در یک آزمایش محققان شرکتکنندگان که افراد میانسال بودند را به دو گروه تقسیم کردند. گروه اول میبایستی تعداد زیادی کارهای جدید و متنوع مانند نحوه کار با تعدادی دستگاه دیجیتالی و خیاطی را یاد میگرفتند. گروه دوم به فعالیتهای تفریحی که نیازی به کار فکری نداشت میپرداختند. سپس محققان دریافتند که فقط آن دسته از شرکتکنندگانی که افرادی که فعالیت فکری داشتند، در تست حافظه نتایج بهتری به دست آوردند و این برتری در تستهای سال بعد نیز مشاهده شد.
یادگیری چیزهای مختلف مانند یادگیری یک زبان جدید ، نواختن یک ساز موسیقی و یک سرگرمی تازه نه تنها باعث شکلگیری ذهن شما میشود بلکه باعث بهتر شدن تواناییهای شما نیز خواهد شد و به افزایش قدرت ذهن شما کمک فراوانی خواهد کرد.
۴- از دست مخالف خود استفاده کنید.
لارنس کاتز (Lawrence Katz) در کتاب خود با نام “ذهن خود را پویا نگه دار : تمرینات ذهنی برای افزایش قدرت ذهن و تقویت حافظه” (Neurobic Exercises to Help Prevent Memory Loss and Increase Mental Fitness) توصیه میکند که سعی کنید دست مخالف خود را بیشتر به کار بگیرید. او این کار را برای تقویت ذهن و بالا بردن فعالیت مغز یک تمرین بسیار عالی میداند.
سعی کنید برای اموری مانند غذا خوردن و نوشتن از دست مخالف خود استفاده نمایید. در ابتدا این کار بسیار سخت خواهد بود اما همان طور که گفتیم تمرینات مناسب برای افزایش قدرت ذهن همگی سخت و چالشبرانگیزند.
۵- روابط اجتماعی خود را گسترش دهید.
مطالعات نشان میدهند که افرادی که دارای فعالیتهای اجتماعی هستند، کمتر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر و بیماریهای از این قبیل قرار میگیرند. تمایلات اجتماعی باعث درگیر شدن نقاط مختلف مغز میشوند. بسیاری از فعالیتهای اجتماعی با فعالیت فیزیکی همراه هستند، مانند ورزشهای گروهی. که در این صورت با یک تیر دو نشان زدهاید. حتی اگر انسان درونگرایی هم باشید، تعاملات اجتماعی میتوانند در طولانی مدت و یا کوتاه مدت برای شما مفید باشند.
۶- مدیتیشن کنید
یکی از بهترین کارها برای افزایش قدرت ذهن که ممکن است هیچ وقت بدان توجه نکرده باشید، تمرینات تمرکز حواس یا مدیتیشن میباشد. امروزه مدیتیشن بسیار متداول میباشد و بسیاری از روان شناسان برجسته و مدیران شرکتها آن را انجام میدهند.
مطالعات نشان میدهند که مدیتیشن میتواند به رشد مجدد رشتههای عصبی در مغز و بهتر شدن توانایی خودآگاهی شما و بالا رفتن انعطافپذیری مغز شما یاری برساند. و همچنین میتواند به افزایش تمرکز حواس و بهتر اندیشیدن و همدلی شما کمک کند. محققان پیشنهاد اظهار میدارند که مدیتیشن میتواند ظرفیت کار کردن مغز شما را بالا ببرد.
۷- بازیهای رایانهای فکری
سایتها و بازیهای فکری فراوانی برای افزایش قدرت ذهن ارائه شدهاند. بسیاری از این سایتها ادعا میکنند که این نرمافزارشان باعث انعطافپذیری و هوشیاری ذهن حتی در سنین بالاتر میشود.
هنوز اختلافهای زیادی وجود دارد بین محققان در مورد تأثیر بازیهای یارانهای بر روی قدرت ذهن وجود دارد ولی برخی از مطالعات تجربی مفید بودن این فعالیتها برای مغز را نشان دادهاند.
به هر حال اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که زمان زیادی را صرف نگاه کردن و بازی کردن با کامپیوتر و گوشی خود میکنید، بهتر است که وقتی را به پیادهروی و لذت بردن از یک سرگرمی جدید و یا حتی دیدار با دوستان بگذرانید. مطمئن باشید که انجام این کارها در طولانی مدت موجب افزایش قدرت ذهن شما خواهد شد.